2024 жыл Қазақстан экономикасы үшін сын-қатерлер мен мүмкіндіктердің қатар келген кезең болды. Халықаралық нарықтағы өзгерістер, геосаяси жағдай және ішкі экономикалық реформалар елдің экономикалық дамуына елеулі әсер етті.

ЖІӨ өсімі және негізгі көрсеткіштер

Қазақстан Статистика агенттігінің деректеріне сәйкес, 2024 жылы елдің ЖІӨ-сі 4,5%-ға өсті. Бұл өткен жылдармен салыстырғанда тұрақты өсім қарқынын көрсетеді. Өсімге негізінен өнеркәсіп, құрылыс және қызмет көрсету салалары ықпал етті.

Инфляция деңгейі жыл бойы 8-9% аралығында ұсталды, бұл орталық банктің ақша-несие саясатының тиімділігін көрсетеді. Теңгенің тұрақтылығы нарықтық жағдайға байланысты сақталды, валюта бағамы қолайлы деңгейде болды.

Инвестициялық климат

Шетелдік тікелей инвестициялар (ШТИ) көлемі 2024 жылы 24 миллиард долларға жетті. Басты инвесторлар — Еуропа Одағы елдері, Қытай, Ресей және АҚШ. Инвестициялар негізінен мұнай-газ өнеркәсібі, тау-кен металлургиясы және энергетика салаларына бағытталды.

Инвестицияларды тартудың жаңа бағыттары:

• «Жасыл» экономика және жаңартылатын энергия көздері
• Цифрлық технологиялар және IT-сектор
• Туризм және қонақжайлылық индустриясы
• Қайта өңдеу өнеркәсібі және агроөнеркәсіп

Реформалар мен даму бағдарламалары

Үкімет жүргізіп отырған экономикалық реформалар нарықтық жағдайларды жақсартуға, бизнес-ортаны жетілдіруге және инвестицияларды тартуға бағытталған. «Жаңа экономикалық курс» бағдарламасы шеңберінде ірі инфрақұрылымдық жобалар іске асырылуда.

Шағын және орта бизнесті қолдау бағдарламалары кеңейтілді. Жеңілдікті несиелеу, салықтық жеңілдіктер және әкімшілік кедергілерді азайту шаралары қабылданды. Нәтижесінде жаңа кәсіпорындар саны 15%-ға өсті.

Сарапшылардың пікірі

Экономист Нұрлан Әбдіғалиев 2024 жылды Қазақстан экономикасы үшін позитивті деп бағалайды: «Біз тұрақты өсімді қамтамасыз еттік, инфляцияны бақылаудағы ұстадық және халықаралық нарықтарда өз позициямызды нығайттық. Алайда алда тұрған қиындықтарды да ескеру қажет.»

Қаржы сарапшысы Айгүл Сәтбаева цифрлық экономиканың рөлін атап өтті: «IT-сектор және цифрлық қызметтер жылдам дамып келеді. Бұл бағыт болашақта экономикалық өсімнің негізгі драйверлерінің бірі болады.»

2025 жылға болжам

Сарапшылар 2025 жылы Қазақстан экономикасының 4-5% өсімін болжайды. Негізгі факторлар:

• Мұнай бағасының тұрақты деңгейде болуы
• Жаңартылатын энергия жобаларының іске қосылуы
• Өңделген тауарлар экспортының ұлғаюы
• Туристік саланың одан әрі дамуы

Қорытынды

2024 жыл Қазақстан экономикасы үшін сәтті болды. Елдің экономикасы тұрақтылықты сақтап, өсу қарқынын жалғастырды. Жүргізілген реформалар мен инвестициялық жобалар өз нәтижелерін бере бастады. Алайда халықаралық нарықтағы тәуекелдер мен геосаяси күрделі жағдай сақадықты талап етеді.

Келесі жылы басты міндет — экономиканы әртараптандыру, инновацияларды енгізу және халықтың әл-ауқат деңгейін арттыру болып табылады.